Arbeidsrecht bij de overheid

Het arbeidsrecht bij de overheid (ook wel publiek arbeidsrecht genoemd) is per 1 januari 2020 ingrijpend gewijzigd met de inwerkingtreding van de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra).  Deze wet had als gevolg dat vele ambtenaren van het bestuursrechtelijk regime zijn overgegaan op een civielrechtelijk regime.

Nog steeds een bijzondere rechtspositie

Het merendeel van de voor overheidsorganisaties werkzame medewerkers valt sinds de Wnra onder het civiele arbeidsrecht als neergelegd in Boek 7 titel 10 van het Burgerlijk Wetboek. Dit betekent onder andere dat ambtenaren nu een tweezijdige arbeidsovereenkomst krijgen in plaats van een eenzijdige bestuursrechtelijke aanstelling.

Ondanks dat deze groep is ‘genormaliseerd’, blijft de rechtspositie van ambtenaren toch net anders dan de rechtspositie van civiele werknemers. Naast het civiele arbeidsrecht uit het Burgerlijk Wetboek, is namelijk ook de Ambtenarenwet 2017 van toepassing op de rechtspositie van de ambtenaar. Op grond van de Ambtenarenwet 2017 moeten ambtenaren onder andere een ambtseed of belofte afleggen en zich gedragen als een goed ambtenaar betaamt, het niet naleven van deze verplichting kan zelfs tot wanprestatie ten aanzien van de arbeidsovereenkomst leiden. Ook bevat de Ambtenarenwet 2017 bepalingen over het verrichten van nevenwerkzaamheden, het aannemen van giften, geheimhouding én bevat de wet de mogelijkheid voor de overheidswerkgever om onder omstandigheden onder andere de vrijheid van meningsuiting en het demonstratierecht van ambtenaren in te perken. Deze regels gelden niet voor civiele werknemers.

Voorheen was de rechtspositie van ambtenaren neergelegd in zogenoemde rechtspositiereglementen. Veel bepalingen uit die rechtspositieregelingen zijn omgezet naar collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s), zo zijn veel bepalingen uit het Algemeen Rijksambtenarenreglement bijvoorbeeld omgezet naar de cao Rijk. De cao’s zijn een aanvulling op de bepalingen uit Boek 7 titel 10 van het Burgerlijk Wetboek. Dit betekent dat veel genormaliseerde werknemers nu zowel van de voordelen van het arbeidsrecht als de voordelen van de voormalige rechtspositieregelingen gebruik kunnen maken.

Ambtenarenrecht

Voor een selecte groep ambtenaren geldt nog steeds het bestuursrechtelijke ambtenarenrecht. Dit geldt onder andere voor medewerkers van de politie, defensie, rechters, officieren van justitie en politieke ambtsdragers. Deze groep is niet genormaliseerd. Voor deze groep gelden de desbetreffende rechtspositiereglementen en wetten. Ook is de Ambtenarenwet 2017 van toepassing op deze groep.

Contact

De rechtspositie van ambtenaren van overheidswerkgevers was en is bijzonder ten opzichte van de rechtspositie van civiele werknemers. Dirk Jan Rutgers en Claire Huijts hebben beide ruime ervaring bij het adviseren van overheidsorganisaties en private instellingen. Heeft u vragen over arbeidsrecht bij de overheid? Zij helpen u graag verder.

Actualiteiten arbeidsrecht bij de overheid

Ontslagrecht bij de overheid

Als gevolg van de Wnra worden arbeidsrechtelijke conflicten niet meer opgelost in overeenstemming met het bestuursrecht. Dit geldt ook voor ontslag. Ambtenaren kunnen pas worden ontslagen na toestemming van het UWV of door ontbinding van de arbeidsovereenkomst door de kantonrechter.
Lees verder

CAO-recht bij de overheid

Als gevolg van de Wnra zijn veel overheidswerkgevers een cao overeengekomen waarin de (meeste) arbeidsvoorwaarden van de ambtenaren worden geregeld. In de praktijk worden regelmatig vragen gesteld over de binding van de ambtenaren aan een dergelijke cao.
Lees verder