Tijdens de meest recente persconferentie van 14 september jl. stelde minister-president Rutte dat we nog niet af zijn van de coronamaatregelen en dat Nederland moet leren leven met het coronavirus. Inmiddels heeft hierover ook het debat in de Tweede Kamer plaatsgevonden.
Hoewel duidelijk is dat het virus nog wel enige tijd onder ons zal blijven, gaan desalniettemin per 25 september aanstaande een aantal versoepelingen in. Voor werkend Nederland lijken met name de volgende versoepelingen van belang te zijn:
- het uitgangspunt ‘werk thuis, tenzij het echt niet anders kan’ is versoepeld naar ‘thuiswerken als het kan, op het werk wanneer het nodig is’;
- de verplichte 1,5e– meter-regel wordt afgeschaft;
- in bepaalde situaties geldt een verplicht coronatoegangsbewijs;
- de mondkapjesplicht wordt onder meer afgeschaft op stations en perrons
Wat houden deze versoepelingen van de ‘coronamaatregelen’ precies in? En wat betekent dat – meer praktisch gezien – op de werkvloer? De antwoorden op deze vragen lees je hieronder.
Wijziging thuiswerkadvies
Hoewel thuiswerken nog steeds wordt aangemoedigd, is het nieuwe thuiswerkadvies minder strikt dan voorheen. Daar waar een werknemer eerst alleen naar het werk mocht als het echt niet anders kon, geldt nu dat men naar het werk kan indien dat nodig is. Daarbij is door de minister-president opgemerkt dat het aan werkgevers en werknemers is om hier onderling afspraken over te maken.
Met het wijzigen van het thuiswerkadvies, lijkt op het eerste gezicht niet zoveel te veranderen. Toch lijkt het adagium, dat vanaf 25 september aanstaande geldt, werkgevers meer ruimte te bieden om werknemers in ieder geval een aantal dagen per week op het werk te laten verschijnen. Wel moet een werkgever kunnen onderbouwen dat het ‘nodig’ is om de werknemer naar kantoor te laten komen. Het bijwonen van vergaderingen om de onderlinge samenwerking te versterken kan onder omstandigheden bijvoorbeeld als ‘nodig’ worden gezien.
Afschaffing 1,5e-meter-regel
Per 25 september aanstaande wordt de zogenoemde 1,5e-meter-regel overal afgeschaft. Wat dit concreet betekent op de werkvloer is (vooralsnog) onduidelijk. Ondanks dat in beginsel deze 1,5e-meter-regel ook op de werkvloer kan worden afgeschaft, rust op de werkgever nog steeds de zorgplicht voor het bieden van een veilige werkomgeving. De minister-president geeft zelf aan dat 1,5e meter nog steeds als een veilige afstand geldt. De vraag is dus of werkgevers gezien hun zorgplicht om een veilige werkomgeving te creëren voor werknemers toch een 1,5-meter-regel moeten blijven handhaven.
Coronatoegangsbewijs
Bij elk bezoek aan de horeca, een theater, bioscoop, festivals, professionele sportwedstrijden en andere evenementen zal een coronatoegangsbewijs gaan gelden. Naar aanleiding van het debat in de Tweede Kamer zullen bepaalde uitzonderingen gaan gelden, zoals bij bezoek aan buitenterrassen in de horeca.
Uit de wet volgt op dit moment dat werknemers die werken in deze sectoren niet verplicht kunnen worden om een coronatoegangsbewijs te tonen. De beredenering daarbij was dat gezien de aard van de rechtsverhouding en de afhankelijkheidsrelatie van de werknemer dit een te ingrijpende maatregel was en dat op de werkvloer ook andere maatregelen getroffen kunnen worden om werknemers te beschermen, zoals bijvoorbeeld het houden van voldoende afstand. In deze context is het dus ook maar de vraag of de werkgever er verstandig aan doet om de 1,5e-meter-regel af te schaffen op de werkvloer.
Vaccinatie op de werkvloer
In onze Q/A bespraken wij dat het voor de werkgever op dit moment niet eenvoudig verdedigbaar is om werknemers te vragen naar hun vaccinatie-status. Daarnaast is het registreren van de vaccinatie-status door werkgevers onder de Algemene verordening gegevensbescherming niet toegestaan.
Minister de Jonge heeft tijdens de persconferentie nog eens benadrukt: er is geen vaccinatieplicht voor de werkvloer en er komt ook geen vaccinatieplicht voor de werkvloer. Volgens de minister mogen werkgevers echter wel degelijk vragen of werknemers gevaccineerd zijn maar hoeven werknemers daar geen antwoord op te geven. Vervolgens dient de werkgever, volgens de minister, maatregelen te treffen om te doen wat nodig is voor een veilige werkomgeving. Werkgevers mogen gelet op de privacywetgeving nog altijd niet vastleggen of een werknemer gevaccineerd is of niet. Voor de zorg, waar gewerkt wordt met kwetsbare mensen, lijkt het kabinet het vastleggen van de vaccinatie-status van werknemer mogelijk te gaan maken. Ook voor andere sectoren wil het kabinet gaan verkennen of en hoe een coronatoegangsbewijs in werksituaties gebruikt zou kunnen worden.
Mondkapjesplicht
De mondkapjesplicht blijft gelden in het openbaar vervoer, maar uitsluitend in de voertuigen en niet meer op stations en perrons. Daarnaast blijven mondkapjes ook verplicht op luchthavens na de security. De mondkapjesplicht in het hoger onderwijs, het middelbaar beroepsonderwijs en het voortgezet onderwijs, wordt afgeschaft. Over de vraag of een mondkapjesplicht op de werkvloer kan worden gehandhaafd, schreven wij eerder in onze Q/A.